XXIX Festiwal Form Dokumentalnych NURT

Opis

NURT zrodził się z buntu i potrzeby. Z buntu przeciwko festiwalomanii, która na pierwszym miejscu stawiała i stawia swoje celebryckie pozy i pseudonaukowe przyzwyczajenia. Festiwal jest niezależny, a więc zachowujący wszystkie wypracowane przez lata formy artystycznego dystansu wobec festiwalomanii. Zapraszamy na jeden z najbardziej prestiżowych Festiwali filmów dokumentalnych w Polsce.

Program

21 LISTOPADA

POKAZY KONKURSOWE
POKAZ I
9:00 – 11:30
NASZA ARKADIA

1. „WOJOWNICY SIŁ ŚWIATŁA” – REŻ. RADOMIR CZARNECKI
   reportaż z ukraińskiego frontu , eksponujący w bardzo osobistych wyznaniach zagranicznych ochotników świadomość konieczności walki całego cywilizowanego świata z dojmującym złem rosyjskiej agresji.
2. „ULICE ARKADII” – REŻ. MAGDALENA ZAMBRZYCKA
   wstrząsający zapis filmowy świadomości kilku uchodźców z Bliskiego Wschodu , odczuwających bardzo dotkliwie swą absolutną obcość bytowania pośród dobrodziejstw europejskich metropolii.
3. „DO OSTATNIEJ KROPLI” – REŻ. EWA EWART
   wzorowy w swojej światowej egzemplifikacji dokument walki czujących odpowiedzialność za los kuli ziemskiej środowisk wielu krajów, podejmujących wysiłek ocalenia czystości życiodajnej wody.

MAŁA SCENA KCK
WSTĘP WOLNY

POKAZ II
12:30 – 14:30
SENSY ŻYCIA

4. „DOM RÓŻY” – REŻ. MONIKA MELEŃ
   wnikliwa filmowa opowieść o motywacjach poszczególnych par rodzicielskich, decydujących się na umieszczenie swego upośledzonego dziecka w fantastycznie prowadzonym domu rodzinnym , stwarzającym szansę codziennego społecznego kontaktu skazanego na samotność chorego.
5. „KONIKI NA BIEGUNACH” – REŻ. MARCIN LESISZ
   niecodzienny dokument zbawczej autoterapii przez niebanalnie samo-kreującą się sztukę.
6. „BRAT” – REŻ. JAN GĘBSKI
   filmowy zapis heroicznych poświęceń niepełnosprawnego dla codziennej pielęgnacji umierającego brata.
7. „ŻYCIE PO…” – REŻ. WOJCIECH KRÓLIKOWSKI
   dokumentalne odkrycie ceny psychicznego ciężaru przeżyć górniczego ratownika.

MAŁA SCENA KCK
WSTĘP WOLNY

POKAZ III
17:00 – 19:00
KOLORY SZTUKI

8. „KOLOR CISZY” – REŻ. PIOTR GABLER
   bardzo osobisty autorski zapis dokumentalny ukształtowania samego siebie jako artysty malarza, którego twórczość wyrosła z ciszy… covidowego odosobnienia.
9. „KRÓLESTWO NAD BIEBRZĄ” – REŻ. BEATA HYŻY-CZOŁPIŃSKA
   reportaż o sztuce trudnego wyboru miejsca życiowej egzystencji, która pozwoliła artyście na wymarzoną wolność bycia tworzenia.
10. „JERZY NOWOSIELSKI: MIĘDZY WSCHODEM A ZACHODEM” – REŻ. BEATA KAMIŃSKA
    próba dokumentalnej summy twórczości malarskiego mistrza na przykładzie jego monumentalnych prac sakralnych.
11. „Z MUZYKĄ PRZEZ ŻYCIE” – REŻ. ALEKSANDRA GRONEK – PIOTROWSKA
    zapis wyznania artystyczno-życiowego znakomitej kompozytorki Katarzyny Gärtner w czasie jej 80. Urodzin.

MAŁA SCENA KCK
WSTĘP WOLNY

21 LISTOPADA – GODZ. 20:00
POKAZ OTWARCIA FESTIWALU FORM DOKUMENTALNYCH NURT 2023
„W NATURZE POLSKIEJ JEST JAKIŚ BŁĄD…” – reż. Krzysztof Miklaszewski

Zrealizowany w 75- rocznicę śmierci bohatera p i e r w s z y p o l s k i f i l m d o k u m e n t a l n y ( właściwie : d o k u m e n t f i l m o w y f a b u l a r y z o w a n y ) o Włodzimierzu Tetmajerze [1861 – 1923] – malarzu i grafiku , jednym z czołowych twórców Młodej Polski , przyrodnim bracie poety Kazimierza Przerwy- Tetmajera , uwiecznionym przez Stanisława Wyspiańskiego w „Weselu” w postaci Gospodarza . Włodzimierz bowiem poślubiwszy chłopkę – Annę Mikołajczykówną , córkę majętnego rolnika z podkrakowskich Bronowic , osiadł tam na stale , stając się wzorem dla mieszanych małżeństw inteligencko- chłopskich przełomu wieków ( m.in. dla Lucjana Rydla , którego wesele przedstawił w swym narodowym dramacie Stanisław Wyspiański).

Ambicją reżysera filmu – Krzysztofa Miklaszewskiego – stała się konieczność weryfikacji prezentacji Tetmajera w „Weselu” przez Wyspiańskiego. Włodzimierz Tetmajer nie był wcale bowiem niezdolnym do narodowo-niepodległościowego czynu. Wręcz przeciwnie : jego praca u wiejskich podstaw kształtowała oblicze patriotycznego ruchu ludowego , tworzonego na wsi polskiej przez Stronnictwo Ludowe z Wincentym Witosem i PPS inspirowany przez Józefa Piłsudskiego , a ukochanie rodzinnego kraju nakazało mu skutecznie zabiegać w Parlamencie Austriackim , do którego był polskim posłem , o odrodzenie naszej państwowości.

Dlatego tytuł filmu , cytujący wyznanie Włodzimierza , którego rodacy – po odzyskaniu niepodległości – nie obdarzyli poselskim zaufaniem w pierwszych wyborach do polskiego Sejmu , zabrzmieć musi bardzo gorzko , choć w pełni …prawdziwie. Ta smutna prawda o polskim charakterze zabrzmiała przejmująco dzięki aktorskim kreacjom.

Jacka Stramę , któremu reżyser powierzył w pełni odbrązawiającą postać – rolę Włodzimierza Tetmajera , w jego tak potrzebnym artystycznym trudzie wsparli znakomicie : i Dorota Segda [ jako atrakcyjna żona Włodzimierza – Anna ] , i Jerzy Sagan [ w podwójnej partii : Wernyhory -Witosa] , i Zygmunt Józefczak [ Stanisław Wyspiański ] , i Andrzej Kozak [ jako Lucjan Rydel , ale – jednocześnie – Poeta z ] i wreszcie – bardzo przekonywujący Tadeusz Malak [ Józef Piłsudski].

W tych reżyserskich staraniach o przywrócenie historii prawdziwego wizerunku Włodzimierza bardzo pomogły też dzieci Włodzimierza : syn – Tadeusz -legionista i najmłodsza – ukochana córka – Krystyna .a także wnuczka – Anna . Udało im się bowiem przejmująco nakreślić portret Ojca i Dziadka – Artysty i Patrioty zarazem.

Dziś w listopadzie 2023 – w roku jubileuszowym – 100.lecia urodzin Wlodzimierza Tetmajera -film Miklaszewskiego z tych wszystkich powodów wydaje się godnym przypomnienia i popularyzacji.

MAŁA SCENA
WSTĘP WOLNY

22 LISTOPADA

POKAZY KONKURSOWE
POKAZ IV
9:00 – 11:30
SILENT LOVE

12. „STAROŚĆ JEST GORSZA OD FASZYZMU” – REŻ. MARCO WOJCIECHOWSKI
    zapis filmowy trudnej opieki nad rodzicami kochającej córki , która potrafi znieść utrwalone na starość nałogi własnej matki.
13. „KIOSK” – REŻ. DANIEL STOPA
    dokument rodzinnej miłości , rozgrywający się w scenerii kiosku z gazetami , a wydobywający trud młodej kobiety, próbującej w ferworze wspólnej pracy ocalić sens życia zdołowanej przez męża-kryminalistę teściowej.
14. „SILENT LOVE” – REŻ. MAREK KOZAKIEWICZ
    próba filmowego dokumentu podwójnej walki młodej ambitnej kobiety usiłującej w trudnym środowisku wiejskim pogodzić swą lesbijską miłość z obowiązkiem opieki nad osieroconym niepełnoletnim bratem.
15. „GRUBE MURY DOMU W CZERNIKACH” – REŻ. JAKUB DRECZKA
    reportaż o wstrząsającej zbrodni rodzinnej ojca-zboczeńca i udanej próbie ocalenia jednej z córek

MAŁA SCENA KCK
WSTĘP WOLNY

POKAZ V
12:30 – 14:30
NOWE ŻYCIE

16. „ZAWSZE ŚWIEŻY PIENIĄDZ” – REŻ. KRZYSZTOF TALCZEWSKI
    nawiązująca do najlepszych tradycji polskiego dokumentu dokumentalna wiwisekcja przemian polskiej rzeczywistości na przykładzie najbardziej popularnego i zakorzenionego w Warszawie bazaru handlowego
17. „NOWE ŻYCIE” – REŻ. PAULINA IBEK
    niekonwencjonalna prezentacja losów rozproszonej po świecie polskiej społeczności Romów , przybyłych do swej ojczyzny , by uczestniczyć w ostatniej drodze życiowej nestorki tarnowskiego rodu.

MAŁA SCENA KCK
WSTĘP WOLNY

POKAZ VI
17:00 – 19:00
SIŁA KŁAMSTWA

18. „OPERACJA KRYPTONIM „JASZCZURKA” – REŻ. MACIEJ DUDA, ŁUKASZ RUCIŃSKI
    reportaż o porażającej sile politycznej inwigilacji , możliwej także w polskiej rzeczywistości dzięki rozwojowi techniki medialnej.
19. „SIŁA KŁAMSTWA” – REŻ. PIOTR ŚWIERCZEK
    niesłychanie rzetelna i drobiazgowa dokumentalna weryfikacja katastrofy smoleńskiej 2010 – wydarzenia , którego polityczne skutki pokutują w naszym kraju do chwili obecnej.

MAŁA SCENA KCK

20:00

WIECZÓR SPECJALNY:
WSPOMNIENIE GRZEGORZA KRÓLIKIEWICZA I POKAZ ODNOWIONEJ CYFROWO WERSJI FILMU „TAŃCZĄCY JASTRZĄB”.

Wieczór organizowany wspólnie z Filmoteką Narodową – Instytutem Audiowizualnym

PROWADZENIE: PIOTR KLETOWSKI

MAŁA SCENA KCK
WSTĘP WOLNY

23 LISTOPADA

POKAZY KONKURSOWE
POKAZ VII
9:00 – 11:30
OKRUTNE NIESPODZIANKI HISTORII

20. „POKOJÓWKA” – REŻ. RAFAŁ BRYLL
    dokumentalny obraz obozowej zbrodni , opowiedzianej z punktu widzenia więźniarskiej prominentki.
21. „KILOF ZAMIAST KARABINU” – REŻ. ALEKSANDRA FUDALA
    rzetelny, bo wielogłosowy, dokument o ideologicznych represjach komunistycznej władzy , eliminującej z życia „podejrzany klasowo element”, do niewolniczej pracy w socjalistycznych kopalniach.
22. „WAGNEROWCY. NAJEMNICY PUTINA” – REŻ. EWA GALICA
    filmowa anatomia narodzin najbardziej zbrodniczej grupy rosyjskiego okupanta w agresji na Ukrainę.

MAŁA SCENA KCK
WSTĘP WOLNY

POKAZ VIII
12:30 – 14:30
POZOSTAĆ CZŁOWIEKIEM

23. „POZOSTAĆ CZŁOWIEKIEM” – REŻ. TOMASZ PORĘBSKI
    reportaż ukazujący próby amatorskiego teatrzyku z udziałem osób bezdomnych i społecznie odrzuconych , którym udział w tworzeniu widowisk teatralnych zapewnia powrót do normalnego życia.
24. „CZŁOWIEK Z ODPADAJĄCYM UCHEM” – REŻ. JĘDRZEJ KOCJAN
    wstrząsająca dokumentacja filmowa, rekonstruująca tragedię młodego, wstępującego w życie aktora, któremu skuteczność heroicznej walki ze swoim upośledzeniem przerwała śmierć jako skutek społecznej nietolerancji.
25. „PRZYKAZANIE MIŁOŚCI. HISTORIA RODZINY ULMÓW” – REŻ. MARTA PIETRASIEWICZ
    poruszająca w swojej dokumentalnej penetracji historia ocalenia rodziny żydowskiej przez bohaterskich polskich chłopów, którzy zapłacilii za ten czyn swym życiem.
26. „ WSZYSTKO O MOIM PAŃSTWIE” – REŻ. PIOTR JACOŃ
    filmowa , bardzo potrzebna dla zwalczania społecznych stereotypów fałszywych uprzedzeń i negacji ,rejestracja procesu dochodzenia do sądowego usankcjonowania korekty płci.

MAŁA SCENA KCK
WSTĘP WOLNY

POKAZ IX
17:00 – 19:00
POLSKIE PARADOKSY

27. „POLSKIE SERCE JEROZOLIMY” – REŻ. ANDRZEJ MACHNOWSKI
    niespodzianka dokumentalna w postaci dobrze udokumentowanego zapisu wieloletniej polskiej obecności w … Jerozolimie.
28. „PARADOKS WEDŁUG LEOPOLDA RENE NOWAKA” – REŻ. KAZIMIERZ J. BIHUN
    iskrząca dowcipem i intelektualnym dystansem gawęda dokumentalna scenarzysty, reżysera i aktora , obecnego fizycznie i artystycznie na niemal wszystkich planach polskiego filmu.
29. „STALOWA – KAWAŁEK BRUKU WYSTARCZY” – REŻ. PAWEŁ ZAWADZKI
    niecodzienna , bo zrealizowana w formie musicalowej , impresja o życiu mieszkańców warszawskiej Pragi.
30. „FILM O FILMIE W RAMACH FILMU” – REŻ. DAMIAN MILETIĆ, JAKUB KOSATKA
    przewrotny dowcip filmowy zawodowych debiutantów , rysujący dystans do wszelkich form kinowej produkcji.

MAŁA SCENA KCK
WSTĘP WOLNY

20:00
WIECZÓR SPECJALNY:
PERŁY POLSKIEGO DOKUMENTU

Pokaz wyjątkowych produkcji dokumentalnych, stanowiących kanon polskiego kina dokumentalnego.
Wieczór organizowany wspólnie z Filmoteką Narodową – Instytutem Audiowizualnym.

MAŁA SCENA KCK
WSTĘP WOLNY

24 LISTOPADA

8:00
POKAZ PRODUKCJI ANIMOWANYCH DLA DZIECI
ZE STUDIA SE-MA-FOR

Mała Scena
WSTĘP WOLNY

9:00
POKAZ PRODUKCJI ANIMOWANYCH DLA DZIECI
Ze STUDIA MINIATUR FILMOWYCH

Mała Scena
WSTĘP WOLNY

10:15
WARSZTATY Z KRZYSZTOFEM MIKLASZEWSKIM
„JAK OPOWIADAĆ O TWÓRCY (NIEMAL) ZAPOMNIANYM”
na przykładzie filmu
„W NATURZE POLSKIEJ JEST JAKIŚ BŁĄD” o Władysławie Tetmajerze

Mała Scena
WSTĘP WOLNY

13:00
FILMOWE ODKRYCIA MARII MALATYŃSKIEJ

„W IMIĘ NAJWYŻSZYCH WARTOŚCI” – REŻ. PIOTR AUGUSTYNEK, KRZYSZTOF RIDAN

Powrót do czasu zaprzeszłego

Moje tegoroczne „Odkrycie Filmowe”, to obraz o niespodziewanie pompatycznym tytule: „W imię najwyższych wartości”. Nawet, jeśli ktoś podejrzliwie odnosi się do patosu, to jednak może powinien zainteresować się takim nazwaniem filmu. Bo może tu rzeczywiście chodzi o wartości najwyższe, albo i takie, które z różnych przyczyn mogły być , lub może są niewygodne?

Ten film wspaniale wpisuje się w taką wątpliwość. Jest bowiem opowieścią o słynnej rodzinie Bobów, czyli, dokładniej o niezwykłych rodzicach, którzy świadomie nie posyłali swoich dzieci do szkoły, mimo obowiązku kształcenia szkolnego, ale zapewnili im tzw. edukację domową. Dzisiaj znamy takie sytuacje. Tylko, że rodzice, o których chodzi, prawdziwi prekursorzy tematu, kształcili czwórkę swoich dzieci w latach pięćdziesiątych XX wieku, czyli w najgorszym okresie stalinowskim, w którym panowała pełna indoktrynacja socjalistyczna, a każda szkoła wychowywała dzieci w ściśle określonym duchu. Rzecz działa się w Polsce, w Kozach, w tzw. pałacyku Czeczów, gdzie rodzina mieszkała, a więc i gołym okiem było widać, że nie jest to „normalna” robotniczo-chłopska sytuacja. Od początku było więc wiadomo, że jest to jakieś wydarzenie szczególne, ale też akt pełnej ideologicznej świadomości i kolosalnej odwagi. Nic więc dziwnego, że ten jednoznacznie określony czas akcji czynił całą sytuację nawet dla samej rodziny niebezpieczną: rewizje, aresztowania, rozmaite naciski polityczne itd. Wszystko to zobaczymy na ekranie. Ale odkryciem i wspaniałym zrządzeniem losu jest to, że ta rodzina istnieje. Nawet Matka, wszechstronnie wykształcona, która była jedyną nauczycielką niemal wszystkich przedmiotów szkolnych dla swoich dzieci żyje, ma w tej chwili 102 lata i film od niej i jej wspomnień się zaczyna. Matka jeździ zresztą na wszystkie spotkania Rodziny z publicznością i jest dzisiaj żywą legendą tamtych działań. Bo rodzina, ożywiona tym filmem, przywrócona do pamięci, jakby stworzona na nowo, spotyka się z różnymi środowiskami, jest żywym świadectwem tamtego czasu, sobą, swoim wykształceniem, swoją świadomością świadczy o sprawie. Teraz mają zresztą nie tylko film o sobie. Mają też książkę, mają rozmaite audycje. Żyją na nowo.

I to wszystko zapoczątkował film. To ich nowe życie staje się coraz bardziej intensywne. Stali się niespodziewanie fenomenem nie tylko czasu, który przecież minął, ale i, być może, znakiem potrzeb poważnego myślenia o prawdziwej, świadomej i odpowiedzialnej edukacji.
Reżyser tego filmu, Piotr Augustynek, dawny pracownik Telewizji Kraków odkrył tamten ich świat . We współpracy z montażystą i autorem muzyki, Krzysztofem Ridanem, zbudował nowy-stary świat. Odtworzył rzeczywistość już po trosze zapomnianą, ożywił czas i ludzi, tchnął prawdziwe życie we wspomnienia i utkał ten film z takich „autentycznych” sytuacji, że trudno zobaczyć gdzie kończy się dokument, a zaczyna inscenizacja. Jednolitość obrazu, świadomość każdej materii, wejście w sam środek świata, emocji, zdarzeń tworzy podróż tak sugestywną i tak wciągającą, że nie chce się z tego wyjść. Jest to więc dla mnie także odkrycie formalne, warsztatowe. A, że przy tej okazji kołaczą się w myśli jakieś zapomniane, prawdziwie patriotyczne cytaty, jak np. „Takie będą Rzeczypospolite, jakie ich młodzieży chowanie”- to tylko wzbogaca ten film. I budzi nostalgiczną potrzebę wyjścia z dzisiejszych, wiecznie psutych czyli reformowanych szkół. Bo wszakże … „Takie będą Rzeczypospolite…” Bardzo zapraszam Państwa na ten niezwykły i niespodziewanie głęboki film!

MAŁA SCENA KCK
WSTĘP WOLNY

18:00
GALA FINAŁOWA
XXIX FESTIWALU FORM DOKUMENTALNYCH NURT 2023

• PODSUMOWANIE
• WRĘCZENIE NAGRÓD I WYRÓŻNIEŃ
• POKAZ SPECJALNY

MAŁA SCENA KCK
WSTĘP WOLNY